Здравјето и инвестициите во фокусот на буџетот во 2021 година

Заздравување на економијата, забрзан раст, заштита на здравјето на граѓаните на работните места, на стопанството, кратење на неприоритетените трошоци и подобра реализација на капиталните расходи се целите на буџетот за 2021 година што Владата го усвои и го праќа во Собранието, а кој според предлагачот е проектиран на реално ниво.

Очекувањата, што ги претставија на прес-конференција премиерот Зоран Заев и министерот за финансии Фатмир Бесими, се дека ефектите од рестриктивните мерки во следната година ќе ослабнат и се очекува растот на економијата да достигне 4,1 отсто и 4,6 отсто во 2022 година.

Премиерот Заев го оцени како буџет за економска стабилност и забрзан раст, со долгорочна фискална консолидација за 2021-2025 година, кој понатаму ќе биде доставен за усвојување во Собранието на Република Северна Македонија.

-Предлог Буџетот за 2021 година, обезбедува одржливост, рационализирање на трошењата со оптимизација на расходите на јавната администрација и дигитализација на јавните услуги како и прецизни проекции со цел ефикасно справување со епидемијата. Дополнително, обезбедена е буџетска резерва и во случај на продолжено траење на пандемијата, рече Заев.

Министерот за финансии наведе дека со овој буџет се почнува нов концепт.

-Кога се подготвуваше буџетот за 2021 пристапивме согласно концептот на СМАРТ финансии. Планираме стратешки, подолгорочно и одговорно, воедно планираме тоа да биде одржливо, реформски и транспарентно. Планиравме паметно. Се консултиравме со деловната заедница, експерти, универзитетски професори, Делегацијата на ЕУ, Светска банка, ММФ, меѓународната заедница и останати општествени чинители. Со овој буџет почнуваме нов концепт, одиме подалеку од фискалната година од 12 месеци и ја менуваме со петгодишна рамка. Оваа среднорочна рамка го опфаќа растот, дефицитот, јавниот долг, како и капиталните проекти – кои вообичаено се реализираат во повеќе буџетски години и немањето среднорочна рамка е една од причините за послабата реализација, рече Бесими.

Со овој буџет предвидена е стратегија за заздравување на економијата и забрзан раст или SmartER Growth, политики за буџетска консолидација од 2021 до 2025 година и план на јавни инвестиции 2021-2025.

Како што појасни стратегијата за заздравување на економијата и забрзан раст е насочена, пред се, кон заштита на здравјето на граѓаните, стопанството и работните места, понатаму забрзување на процесот на ревитализирање на економијата и зајакнување на конкуретноста и забрзување на растот по завршување на фазата на ревитализирање.

-Очекувањата за 2021 година за нашата економија е дека ќе забележи раст од 4,1 отсто во 2021 година, по што во 2022 година се очекува раст од 4,6 отсто, во 2023 од 5,2 отсто, во 2024 од 5,6 отсто и во 2025 од 5,9 отсто. Проекцијата за 2025-2030 година е просечен раст на економијата од 5,75 отсто, истакна Бесими.

Предвидено економското заздравување од Ковид-19 преку мерки за заштита на здравјето на граѓаните и социјалната заштита на најзагрозените категории, како и поддршка на економијата, приватниот сектор и заштита на работните места. По економското заздравување, предвидени се мерки и политики за забрзан, инклузивен и одржлив економски раст. Тие ќе бидат во насока на добро управување – односно владеење на правото, сузбивање на корупцијата и подигнување на капацитетот на институциите. Исто така, обезбедување на фискална одржливост, макроекономска и финансиска стабилност. Обезбедување и на локален и рамномерен регионален развој, одржлива и здрава животна средина и дигитализација на економијата и јавните услуги. Ќе се работи и на зајакнување на конкурентноста на приватниот сектор, на зајакнување на трговските врски и интеграцијата во глобалните синџири, а меѓу врвните приоритети ќе бидат и инвестициите во човечки капитал.

Според Бесими, вкупните приходи и расходи се проектирани на реално ниво во предлог-буџетот за 2021 година, со тоа што буџетските приходи се проектирани на 212,6 милијарди денари или за 8,3 отсто повеќе во однос на вториот ребаланс на буџетот за 2020 година. Расходите за 2021 година се проектирани на ниво од 247,5 милијарди денари или за 2,1 отсто пониско ниво од расходите предвидени со вториот ребаланс на буџетот за 2020 година.

Буџетскиот дефицит е проектиран на ниво од 34,8 милијарди денари или 4,9 отсто од БДП, што е за 3,6 процентни поени помалку во однос на проектираниот буџетскиот дефицит за 2020 година.

-Фискалната консолидација, односно намалувањето на разликата помеѓу расходите и приходите во буџетот е неопходна за да се постават здрави основи за стабилна економија и раст. Оттаму, предвидовме политики со кои во следните пет години постепено ќе се намалува истиот – односно во 2022 година истиот е проектиран на – 3,8 отсто, во 2023 година на -3,2 отсто, во 2024 на -2,8 отсто и 2025 година на -2,1 отсто. Со ова на среден рок ќе се стабилизира и јавниот долг, односно проекцијата е дека до 2025 истиот ќе се намали на 58,8 отсто од БДП, посочи Бесими.

Оцени дека Предог буџетот за 2021 година е буџет за ревитализација на економијата и враќање на патеката на економски раст – раст кој треба да биде двојно поголем во однос на изминатата деценија, или во просек 5 отсто од БДП. Со овој буџет, според него, поставуваме основи за градење на еден добар систем кој ќе гледа долгорочно, ќе има поголеми капацитети за антиципирање и планирање на политките и соодветно ќе одговори на различни ситуации создава здрави основи за поголема предвидливост. Новиот систем на финансии – СМАРТ финансии е ориентиран кон стратешко планирање и мерење на резултатите. Ваквите системи се проактивни и даваат резултати.