Швеѓаните реагираат на станбената криза со пренамена на аеродром во 30.000 домови

Хина – Загреб

Доколку работите се одвиваат според планот на шведската влада, аеродромот Брома во Стокхолм ќе биде затворен, а таму ќе никнат околу 30.000 нови станови, што би го ублажило проблемот со недостиг на станови и високи кирии.

Шведска не е единствената земја што се обидува да излезе со иновативни решенија за проблемите со недоволна понуда на станови, акумулација на хипотекарен долг и потенцијални закани за економијата.

Во многу големи европски градови, цените растат со децении, поттикнати од комбинацијата на ниски каматни стапки, недостиг на земјиште и градежништво што не успева да биде во чекор со побарувачката.

На поранешниот аеродром во Берлин Тегел, кој беше затворен во ноември минатата година, градските власти планираат да изградат повеќе од 50.000 станови. Политичарите размислуваат и за изградба на социјални станови на поранешниот аеродром Темпелхоф во срцето на градот.

„На среден рок, потребни ни се околу 200.000 дополнителни станови“, рече членот на Комитетот за домување во Берлин, Себастијан Шил, додавајќи дека половина од тие станови треба да бидат изградени од јавниот сектор и субвенционирани според прописите за социјално домување.

Германскиот проблем

Пандемијата силно ги погоди европските економии и предизвика споредби со финансиската криза во 2008 година, но растот на цените на недвижностите се забрза во текот на изминатата година.

Стимул е побарувачката на вработените кои работат од дома и имаат потреба од канцелариски простор, а масло на огнот додадоа и невидените фискални и монетарни стимулации за економијата во корона-кризата.

Во Берлин, трошоците за изнајмување стан се зголемија за 11 проценти во последната година, се вели во извештајот на страницата за истражување на станбени недвижности Глобал Проперти Гајд (Global Property Guide).

Ова е голем проблем за Берлин, каде само 17,4 проценти од населението живее во сопствена куќа или стан. Во Германија како целина, приближно половина од населението живее во изнајмен недвижен имот, така што зголемувањето на цените на кириите за нив значи помал расположлив приход.

Меур со недвижнини

Во Стокхолм, Луксембург, Москва и Братислава, кириите се зголемија со двоцифрена стапка, а намалување е забележано само во мал број од градовите, вклучувајќи го и Мадрид.

Швајцарската банка УБС ги наведува Минхен, Франкфурт, Амстердам, Париз и Цирих како градови на кои им се заканува меур на цената на недвижнини.

Во четири од 12 европски градови, вклучително и Стокхолм, цените се превисоки, според глобалниот индекс на УБС, покажува закана од меур на недвижнини. Тие се разумни само во Варшава, Милано и Мадрид.

„На краток рок, единственото решение за луѓето е да се задолжуваат повеќе и повеќе, а тоа е загрижувачко не само за физичките лица, туку и за целото општество“, рече гувернерот на шведската централна банка Стефан Ингвес.

Повеќе штета отколку корист

Финската централна банка неделава предупреди на високо ниво на долг на домаќинствата, по предупредувањата од шведската Риксбанк и многу други европски институции, што укажува на закана за финансискиот систем.

Долгот на домаќинствата во нордиските земји, изразен во однос на расположливиот доход, е меѓу највисоките во светот, според податоците на ОЕЦД.

Европската централна банка (ЕЦБ) призна дека се формираат меури на недвижнини во делови од еврозоната, но негира системско преценување на недвижниот имот.

Таа ги повика регулаторите на земјите-членки да го решат проблемот, бидејќи единствената монетарна политика на еврозоната, чија цел е контрола на инфлацијата, е премногу тапа алатка за решавање на проблемите во одделни земји.

Во пандемија, лекувањето на европските станбени болки преку зголемување на основните каматни стапки би направило повеќе штета отколку добро, предупредуваат претставници на централните банки.

„Едноставно кажано, веројатно првично би ги избришале првите знаци на закрепнување на кои сме сведоци на шведската економија“, рече Ана Бреман, заменик гувернер на шведската централна банка.